Hanny Vlemmings: Ouder worden, hoe is dat?

De ander denkt aan kleine, muffe kamertjes in bejaardenhuizen en op zondag met tegenstribbelende pubers op bezoek bij oma. Weer anderen zien alleen de vrije tijd, niet meer werken. Veel ouderen zullen zeggen dat oud zijn best meevalt. Je hebt natuurlijk wel wat ongemakjes, maar daar valt best mee te leven, al zullen er zeker ook ouderen zijn die het hier helemaal niet mee eens zijn.

Rekening houden met ouderen
Zoals ik al vaker heb aangegeven, horen een aantal dingen bij het ouder worden. Je gehoor gaat achteruit, het zien wordt minder, je beweegt wat strammer en je conditie is ook niet meer wat het geweest is. Toch kunnen veel ouderen hier prima mee omgaan. Je past je aan en neemt wat gas terug. Voor de buitenwereld valt het daarom vaak niet op dat het niet meer zo soepel loopt. Dit is één van de redenen waarom er niet altijd rekening gehouden wordt met deze ‘ouderdomsgebreken’ bij het ontwerpen van artikelen, verpakkingen, huizen en de omgeving.

Heeft niemand hierover nagedacht?
Iedereen kent wel voorbeelden: de plastic verpakkingen die zo ontzettend lastig open te maken zijn (zélfs als je jong bent!). De kleine lettertjes of knopjes op een telefoon of een mooi aangelegd park met leuke paadjes waarbij met trots vermeld wordt dat rekening gehouden is met ‘ouderen met rollator’, Het ziet er inderdaad prachtig uit. Helaas zijn de paadjes bestraat met allemaal bolle steentjes en rammelt je rollator helemaal uit elkaar als je daar overheen loopt. En dan hoor ik mensen denken: “Hebben ze hier nou helemaal niet over nagedacht? Ze moesten eens zelf voelen hoe moeilijk dit loopt.”

In de huid van ouderen kruipen
Nou weet ik uit eigen ervaring dat het niet altijd nodig is om alles zelf mee te maken. Toen ik als 19 jarige leerling-verpleegkundige in het ziekenhuis ging werken was ik blij dat ik niet alles eerst zelf moest meemaken om medeleven en begrip te tonen. Dan was ik er meteen weer gestopt. Toch zou het af en toe eens goed zijn om echt in de huid van de oudere te kruipen. En dan bedoel ik letterlijk! Dat kan!

Ouder worden, hoe voelt dat
Zo bestaat er een ‘oud-maak-pak’. Als je dat aanhebt zie je slechter (door een mistige skibril), hoor je minder (door een koptelefoon), wordt de beweeglijkheid van je gewrichten beperkt (door allerlei spalkjes en braces) en door het extra gewicht dat verspreid op je lijf geplakt wordt lijken je armen en benen wel van lood. Je conditie lijkt snel achteruit te gaan. Probeer dan maar eens een plastic verpakking open te maken, je veters te strikken of een trap op te lopen! Wat een inspanning heb je dan nodig voor de meest simpele dingen. Je krijgt ter plekke respect voor de oudere medemens!

Ervaren hoe oud zijn is
En nog niet zo lang geleden las ik in de krant dat er een ‘participatiekliniek’ geopend was. Daar kunnen zorgmedewerkers aan den lijve ondervinden hoe het is om oud te zijn en afhankelijk van hulp. Bij aankomst krijg je bepaalde ouderdomsgebreken, eventueel gepaard gaand met dementie of een lichamelijke beperking, aangemeten. Vervolgens ga je een hele dag ervaren hoe het is om met deze beperkingen om te gaan en ook hoe zorgmedewerkers omgaan met je. Hoe is het om met een tillift in een bad gehesen te worden (heel eng, want je zweeft daar in een raar ding op anderhalve meter hoogte ‘in je blootje’) of in je rolstoel opeens van achteren een hand op de schouder voelen en vaag te horen dat er iemand achter je tegen je praat (wie is dat? wat gaat er met me gebeuren?).

Schrikken van een hand op je schouder
Begrijp me niet verkeerd. Ik ben er honderd procent van overtuigd dat geen enkele zorgmedewerker dit bewust verkeerd doet. Je hebt soms gewoon niet in de gaten hoe het is om dit vanaf de andere kant te ervaren. Bewegingen en handelingen  waarvan je denkt dat het toch niet zo lastig is om te doen, lijken opeens topsport. Ook ben je je er gewoon niet van bewust dat een hand op de schouder iemand kan laten schrikken, zelfs al heb je gezegd wie je bent en wat je komt doen. Dit zelf kunnen ervaren opent de ogen en levert volgens velen een meerwaarde op voor de zorgmedewerker. Medewerkers die er al geweest zijn geven aan dat ze dit graag eerder hadden willen doen.

Een prachtig initiatief wat heel veel her- maar vooral ook erkenning en begrip geeft voor ouderen, mensen met een lichamelijke beperking én mensen met dementie.

Dit blog is ook geplaatst op NED7, een (online) content community met informatieve en bruikbare content over de zorg, gezond en vitaal ouder worden, zelfredzaamheid en saamhorigheid.