Infectiepreventie vraagt om verantwoordelijkheid nemen

Waar het infectiepreventie betreft zijn deskundigen het in ieder geval eens over het belang van de persoonlijke hygiëne van iedere medewerker en cliënt in de verpleeghuiszorg. Stelselmatig en na iedere handeling opnieuw de handen wassen staat met stip op één. Het afdoen van handsieraden hoort daarbij. Ook voor mij als bestuurder, want ik dien het goede voorbeeld te geven.

Infectiepreventie, de persoonlijke hygiëne op orde, het tegengaan van verkeerd antibioticagebruik en daarmee bijdragen aan het voorkomen van antibioticaresistentie, betekenen niet alleen het goede voorbeeld geven. Het betekent ook dat je als bestuurder in de verpleeghuiszorg de verantwoordelijkheid neemt om jouw organisatie zo in te richten dat je voorbereid bent op onverkwikkelijke situaties. Dat gebeurt echter niet altijd.

Darmbacterie
Recent nog, kreeg ik een telefoontje van een collega-bestuurder van een nieuwe aanbieder in onze regio, Noord-Brabant. Een patiënt die van de revalidatie-afdeling van de Zorgboog afkwam, had bij deze aanbieder een nieuwe verblijfplaats gekregen. Hij bleek besmet met een moeilijk te behandelen darmbacterie (VRE). De overdracht door de Zorgboog was uiterst zorgvuldig gedaan; we hebben de collega-aanbieder de geldende protocollen aangereikt en hebben zelfs beschermend materiaal gebracht voor de eerste dagen. Toch was de bestuurder van de ontvangende organisatie verbolgen; zij konden een dergelijke infectie niet aan. Dat mag dus niet gebeuren. Hoe vervelend ook, het hoort erbij. Iedere zorgorganisatie moet kunnen inspelen op veelvoorkomende infecties.

We moeten ons daarbij realiseren dat het verpleeghuis een schakel in een keten is, ook eerstelijnszorg en ziekenhuiszorg zijn onderdeel van diezelfde keten. Patiënten die van de ene schakel naar de andere overgaan, nemen micro-organismen mee, met alle risico’s van dien. Hygiënisch werken, betekent dus samenwerken in de keten. Goede afspraken maken in de keten en ervoor zorgen dat je snel een medisch microbioloog kunt inschakelen en bijvoorbeeld een deskundige infectiepreventie in de gelederen hebt. Ja, dat kost geld en vraagt inspanning, maar het moet, om zorgvuldig en effectief te kunnen handelen, bijvoorbeeld bij een uitbraak van een bijzonder resistente micro-organisme (BRMO).

Crisisopname
Het is alweer enkele jaren geleden dat wij bij de Zorgboog een situatie hadden die ons voor de nodige uitdagingen stelde. Een oudere, dementerende man kwam bij ons wonen, die na ontslag uit het ziekenhuis besmet bleek met een multiresistente MRSA-bacterie. De Zorgboog heeft kleinschalige woonsettingen met weliswaar voor iedere bewoner een eigen douche en toilet, maar wat als de man in zijn verwardheid zou gaan dwalen? Zo iemand opsluiten is uiteraard geen optie. Wat te doen? We hebben deze man toen tijdelijk op de crisisafdeling opgenomen en de aanpalende kamers vrijgehouden zodat hij wat meer bewegingsvrijheid had. De moeilijk te bestrijden MRSA bleek alsnog behandelbaar en dat nu heeft ons een flinke ethische discussie bespaard; je kunt zo’n man toch moeilijk de rest van zijn leven geïsoleerd van anderen houden. We besloten toen om landelijk aandacht te vragen voor dit vraagstuk,  want ongetwijfeld is dit voor veel bestuurders een herkenbare casus. Niemand had toen een klip-en-klaar-antwoord op de vraag wat we hadden moeten doen als het anders was afgelopen.

Wat wij goed hebben geregeld, is dat er waar nodig multidisciplinair overleg is rondom deze kwetsbare groep tussen de huisarts en de thuiszorg en we hebben een intensieve samenwerking met het ziekenhuis. Ook is het onderwerp extra belicht bij de regionale huisartsenvereniging, wat geleid heeft tot aandacht voor multiresistente infecties in het jaarlijkse scholingsprogramma.

Veiligheid
In de verpleeghuiszorg gaat momenteel heel veel aandacht uit naar wonen en welzijn. Terecht, maar het risico is wel dat de veiligheid van de verpleeghuiszorg daarbij uit het oog verloren wordt. Jouw taak als bestuurder is ervoor te zorgen dat de organisatie het aankan, erop is ingericht. En dat je altijd blijft kijken naar wat beter kan. Wat de veiligheid van de zorg betreft, moet je streven naar perfectie, maar accepteren dat het dat nooit zal zijn.

Deze blog is gepubliceerd op de website van Vilans, kenniscentrum langdurige zorg